Sự phát triển chiều cao và cân nặng của trẻ nhỏ là mối quan tâm hàng đầu của cha mẹ. Tuy nhiên, không ít trường hợp trẻ dù được chăm sóc đầy đủ vẫn chậm lớn, thấp bé hơn hẳn so với bạn bè đồng trang lứa. Một trong những nguyên nhân ít được nghĩ đến nhưng lại đóng vai trò quan trọng chính là thiếu hormone tăng trưởng (GH – Growth Hormone). Đây là tình trạng bệnh lý cần phát hiện sớm để có hướng điều trị kịp thời, giúp trẻ bắt kịp tốc độ phát triển bình thường.
BSCKII Phạm Mạnh Thân, chuyên khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa An Việt cho biết: “Nhiều cha mẹ nhầm lẫn chậm lớn, thấp còi chỉ do dinh dưỡng kém. Trên thực tế, rối loạn nội tiết, đặc biệt là thiếu hormone tăng trưởng, có thể là nguyên nhân chính khiến trẻ không đạt được chiều cao và cân nặng chuẩn. Nếu không được can thiệp sớm, trẻ có nguy cơ lùn vĩnh viễn khi trưởng thành.”
1. Thiếu hormone tăng trưởng là gì?
Hormone tăng trưởng (GH) được tuyến yên tiết ra, giữ vai trò kích thích xương, cơ và các cơ quan phát triển. Khi trẻ bị thiếu GH, quá trình tạo xương, tăng chiều cao và phát triển cơ thể sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Thiếu hormone tăng trưởng có thể do:
• Bẩm sinh: bất thường trong phát triển tuyến yên.
• Mắc phải: chấn thương sọ não, khối u tuyến yên, viêm não – màng não, phẫu thuật hoặc xạ trị vùng sọ não.
• Nguyên nhân chưa rõ ràng.
2. Dấu hiệu nhận biết trẻ bị thiếu hormone tăng trưởng
Cha mẹ có thể nhận thấy những biểu hiện sau:
• Chậm phát triển chiều cao: mỗi năm trẻ cao lên dưới 4 – 5 cm (trong khi trẻ khỏe mạnh tăng khoảng 6 – 7 cm).
• Thấp bé hơn so với bạn bè cùng độ tuổi, vóc dáng nhỏ, cân nặng có thể bình thường nhưng chiều cao không tăng.
• Khuôn mặt trẻ con lâu dài, trán dô, mũi tẹt, tay chân nhỏ.
• Dậy thì muộn hơn so với bình thường.
• Một số trẻ có hạ đường huyết tái phát trong những năm đầu đời.
Trẻ bị thấp còi khi chiều cao của trẻ thấp hơn so với tiêu chuẩn. Ảnh minh họaBSCKII Phạm Mạnh Thân nhấn mạnh: “Điều quan trọng là so sánh tốc độ tăng trưởng hằng năm của trẻ chứ không chỉ nhìn vào chiều cao hiện tại. Nếu con bạn tăng trưởng chậm liên tục trong nhiều năm, cần đưa trẻ đi khám để tìm nguyên nhân.”
3. Phân biệt thấp còi do thiếu GH và do dinh dưỡng kém
• Thiếu dinh dưỡng: Trẻ thường vừa nhẹ cân vừa thấp, có thể kèm theo da xanh, hay ốm vặt, thiếu máu. Khi cải thiện chế độ ăn, trẻ sẽ bắt kịp đà tăng trưởng.
• Thiếu hormone tăng trưởng: Trẻ có cân nặng bình thường hoặc chỉ hơi thấp, nhưng chiều cao vẫn không cải thiện. Dù chế độ ăn tốt, bổ sung sữa và vi chất, chiều cao vẫn chậm phát triển.
4. Cha mẹ cần làm gì khi con chậm lớn, thấp còi?
• Theo dõi chiều cao, cân nặng thường xuyên bằng biểu đồ tăng trưởng.
• So sánh tốc độ phát triển với chuẩn WHO để sớm phát hiện bất thường.
• Đảm bảo chế độ ăn cân bằng: đầy đủ protein, vitamin, khoáng chất, canxi, vitamin D.
• Khuyến khích trẻ vận động ngoài trời: bơi lội, bóng rổ, nhảy dây… vừa giúp tăng tiết GH tự nhiên vừa tốt cho xương.
• Đưa trẻ đi khám chuyên khoa Nội tiết – Nhi nếu chiều cao tăng chậm bất thường.
BSCKII Phạm Mạnh Thân chia sẻ:
• “Không phải mọi trường hợp thấp còi đều cần dùng hormone tăng trưởng. Nhưng nếu trẻ thực sự thiếu GH, điều trị sớm sẽ mang lại hiệu quả rõ rệt.”
• “Việc phát hiện sớm là chìa khóa. Khi tuổi xương đã đóng (sau dậy thì), việc điều trị sẽ không còn hiệu quả trong tăng chiều cao.”
• “Cha mẹ cần kiên trì đồng hành cùng con, kết hợp điều trị, dinh dưỡng và vận động để đạt kết quả tối ưu.”
Cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng là cách tốt nhất phòng tránh suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ.👉 Chậm lớn, thấp còi ở trẻ không chỉ do thiếu dinh dưỡng mà có thể xuất phát từ thiếu hormone tăng trưởng – một nguyên nhân bệnh lý nghiêm trọng nhưng có thể điều trị được nếu phát hiện sớm. Cha mẹ cần theo dõi sát sao tốc độ phát triển của con, đưa trẻ đi khám chuyên khoa khi có dấu hiệu bất thường.
👉 Bệnh viện Đa khoa An Việt với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, cùng hệ thống xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh hiện đại, là địa chỉ tin cậy để cha mẹ đưa trẻ đến kiểm tra và điều trị kịp thời.
☎ Cha mẹ hãy gọi đến số tổng đài: 1900 2838 hoặc số hotline: 0967 33 96 33 để được hỗ trợ tư vấn và đặt lịch khám cho bé nhé!
——————————-
BỆNH VIỆN ĐA KHOA AN VIỆT
Địa chỉ: 1E Số 1E Trường Chinh, Phường Tương Mai, Thành phố Hà Nội.
Hotline: 1900 28 38 – 0967 33 96 33
Website: www.benhvienanviet.com
Fanpage: https://www.facebook.com/benhvienanviet
Tiếng Việt 
English
30/11/2025 23:08
