Kháng sinh là loại thuốc thường được bác sĩ kê đơn trong điều trị các bệnh nhiễm khuẩn ở trẻ nhỏ như viêm họng, viêm phổi, viêm tai giữa… Tuy nhiên, bên cạnh hiệu quả tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh, kháng sinh cũng có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn. Một trong những vấn đề phổ biến nhất là rối loạn tiêu hóa ở trẻ sau khi dùng kháng sinh. Nhiều bậc phụ huynh lo lắng khi thấy con bị tiêu chảy, đầy hơi, chướng bụng hay kém ăn trong quá trình uống thuốc.Vậy nguyên nhân do đâu, cha mẹ cần xử trí thế nào và có thể phòng ngừa ra sao? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết sau đây.
1. Nguyên nhân vì sao trẻ bị rối loạn tiêu hóa sau khi dùng kháng sinh?
Kháng sinh không chỉ tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh mà còn làm ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật đường ruột – nơi có hàng tỷ vi khuẩn có lợi và hại cùng tồn tại. Ở trẻ nhỏ, hệ tiêu hóa còn non nớt nên dễ bị mất cân bằng hệ vi sinh khi dùng thuốc.
Một số nguyên nhân cụ thể:
• Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột: Kháng sinh tiêu diệt cả vi khuẩn có lợi, khiến hại khuẩn phát triển mạnh, dẫn đến tiêu chảy, đầy bụng, rối loạn hấp thu.
• Tăng tính nhạy cảm của niêm mạc ruột: Niêm mạc ruột của trẻ dễ bị kích thích, gây co bóp bất thường, dẫn đến đau bụng, đi ngoài nhiều lần.
• Dùng kháng sinh phổ rộng hoặc liều cao: Những loại kháng sinh này càng dễ gây tác động mạnh đến đường ruột.
• Thời gian sử dụng kéo dài: Dùng kháng sinh nhiều ngày liên tiếp làm suy giảm hệ vi sinh đường ruột, khiến trẻ chậm hồi phục.
2. Dấu hiệu rối loạn tiêu hóa ở trẻ sau khi dùng kháng sinh
Cha mẹ có thể nhận biết tình trạng này qua những biểu hiện thường gặp sau:
• Tiêu chảy nhiều lần trong ngày, phân lỏng, có thể kèm nhầy.
• Đầy hơi, chướng bụng, trẻ hay quấy khóc, khó chịu.
• Đau bụng từng cơn, trẻ ôm bụng hoặc cong người khi khó chịu.
• Chán ăn, bú kém, dẫn đến sụt cân nếu kéo dài.
• Mất nước nhẹ: môi khô, đi tiểu ít, thóp trũng (nếu tình trạng tiêu chảy kéo dài).
Nếu không được xử trí đúng cách, rối loạn tiêu hóa có thể làm trẻ mệt mỏi, suy dinh dưỡng và ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài.
Rối loạn tiêu hóa khiến trẻ rất khó chịu. Ảnh minh họa.3. Cách xử trí khi trẻ bị rối loạn tiêu hóa do kháng sinh
Theo khuyến cáo của các bác sĩ Nhi khoa, cha mẹ không nên quá lo lắng mà cần bình tĩnh xử trí theo từng bước:
3.1. Không tự ý dừng thuốc
Nếu trẻ đang trong quá trình điều trị bệnh nhiễm khuẩn, việc tự ý ngừng kháng sinh có thể khiến bệnh tái phát hoặc trở nên nặng hơn. Cha mẹ cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi điều chỉnh liều hoặc đổi thuốc.
3.2. Bù nước và điện giải
Tiêu chảy khiến trẻ dễ mất nước. Hãy cho trẻ uống nhiều nước, dung dịch oresol pha đúng tỉ lệ để bù nước và điện giải. Với trẻ bú mẹ, cần cho bú thường xuyên hơn.
3.3. Chế độ dinh dưỡng phù hợp
• Cho trẻ ăn thức ăn mềm, dễ tiêu như cháo, súp, khoai tây, cà rốt.
• Tránh đồ ăn nhiều dầu mỡ, ngọt, cay hoặc đồ uống có gas.
• Với trẻ lớn, có thể bổ sung sữa chua không đường để tăng lợi khuẩn.
3.4. Bổ sung men vi sinh (probiotics)
Các nghiên cứu cho thấy, việc bổ sung probiotics giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, giảm tiêu chảy và đầy hơi. Tuy nhiên, cần chọn loại men vi sinh phù hợp với lứa tuổi của trẻ và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
3.5. Theo dõi dấu hiệu nặng
Nếu trẻ có những dấu hiệu sau, cha mẹ cần đưa đi khám ngay:
• Tiêu chảy nhiều lần, phân lẫn máu hoặc nhầy.
• Sốt cao, nôn nhiều.
• Dấu hiệu mất nước nặng: mắt trũng, da khô, lừ đừ.
4. Phòng ngừa rối loạn tiêu hóa ở trẻ khi dùng kháng sinh
Để giảm thiểu nguy cơ rối loạn tiêu hóa, cha mẹ có thể áp dụng những biện pháp sau:
Chỉ dùng kháng sinh khi có chỉ định của bác sĩ – không tự ý mua và cho trẻ uống.
Dùng thuốc đúng liều, đúng thời gian – tuyệt đối không ngưng thuốc giữa chừng nếu chưa đủ liệu trình.
Kết hợp bổ sung probiotics hợp lý trong quá trình dùng kháng sinh để bảo vệ hệ vi sinh đường ruột.
Chế độ dinh dưỡng cân bằng – nhiều rau xanh, trái cây chín mềm, hạn chế đồ ăn khó tiêu.
Khuyến khích trẻ vận động và ngủ đủ giấc – giúp tăng sức đề kháng, hỗ trợ hệ tiêu hóa khỏe mạnh.
5. Lời khuyên từ chuyên gia
Theo BSCKI Phạm Mạnh Thân – bác sĩ chuyên khoa Nhi – Bệnh viện An Việt, rối loạn tiêu hóa sau khi dùng kháng sinh là tình trạng khá phổ biến, đặc biệt ở trẻ dưới 5 tuổi. Phần lớn trường hợp có thể cải thiện sau vài ngày nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, phụ huynh không nên chủ quan mà cần:
• Luôn tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ khi cho trẻ dùng thuốc.
• Chú ý theo dõi tình trạng đi ngoài, ăn uống và tinh thần của trẻ.
• Bổ sung men vi sinh có chứa lợi khuẩn Lactobacillus hoặc Bifidobacterium theo tư vấn y khoa.
• Đưa trẻ đi khám ngay nếu có biểu hiện bất thường nặng để được xử trí kịp thời.
BSCKI Phạm Mạnh Thân thăm khám cho bệnh nhânCác chuyên gia nhấn mạnh: “Kháng sinh là ‘con dao hai lưỡi’. Dùng đúng sẽ cứu trẻ khỏi nhiễm khuẩn nguy hiểm, nhưng lạm dụng hoặc không theo dõi kỹ có thể gây tác dụng phụ đáng tiếc. Cha mẹ cần đồng hành cùng bác sĩ trong việc điều trị để bảo vệ sức khỏe đường ruột và sự phát triển toàn diện của trẻ.”
🏥Rối loạn tiêu hóa ở trẻ nhỏ sau khi dùng kháng sinh là tình trạng thường gặp và có thể kiểm soát được nếu cha mẹ nắm vững kiến thức xử trí và phòng ngừa. Bằng cách tuân thủ chỉ định y khoa, bù nước kịp thời, bổ sung probiotics và xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý, cha mẹ có thể giúp con nhanh chóng phục hồi sức khỏe.
🏥 Đừng quên, việc theo dõi sát sao và đưa trẻ đi khám khi có dấu hiệu nặng là yếu tố quan trọng nhất để đảm bảo an toàn cho con.
——————————-
BỆNH VIỆN ĐA KHOA AN VIỆT
Địa chỉ: 1E Số 1E Trường Chinh, Phường Tương Mai, Thành phố Hà Nội.
Hotline: 1900 28 38 – 0967 33 96 33
Website: www.benhvienanviet.com
Fanpage: https://www.facebook.com/benhvienanviet
Tiếng Việt 
English
30/11/2025 23:08
